ΓΥΡΙΖΟΥΜΕ ΣΕ ΕΠΟΧΕΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΤΟΥ;
Του Φασούλα Νικολάου
Πτυχιούχου του τμήματος Οικονομικών
Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Ο ευαίσθητος χώρος της αναπηρίας καθώς και τα ίδια τα άτομα αποτελούσαν ένα ισχυρό πεδίο φιλανθρωπικής δράσης από κυρίους και κυρίες της υψηλής κοινωνίας με βαθύτερο στόχο την αυτοπροβολή και την άσκηση εξουσίας στους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς της χώρας μας. Στη χώρα μας τα άτομα με αναπηρία έχουν βιώσει το σκληρό πρόσωπο της φιλανθρωπίας. Ιδιαίτερα πριν την μεταπολίτευση τα φιλανθρωπικά ιδρύματα έπαιζαν καθοριστικό ρόλο στη παροχή υπηρεσιών προς τα άτομα αυτά, αφού η δημόσια παρουσία τους και κοινωνική τους δράση ήταν ανύπαρκτη.
Η πτώση της δικτατορίας το 1974 σήμαινε την αρχή μιας εξαιρετικής περιόδου για την κοινωνία και την οικονομία μας. Αυτός ο ιστορικός κύκλος έφερε στη χώρα μας τη σταθεροποίηση, δημιούργησε την ανάγκη έκφρασης δημοκρατικών ιδεών και απελευθέρωσε ή τουλάχιστον δημιούργησε τις προϋποθέσεις απελευθέρωσης ομάδων του πληθυσμού που μέχρι τότε ζούσαν είτε στη κοινωνική αφάνεια είτε στη κοινωνική καταφρόνια και φυσικά μέσα σε συνθήκες κοινωνικής και οικονομικής φτώχειας. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα άρχισε η ουσιαστική δράση του αναπηρικού κινήματος. Πρώτος στόχος του ήταν η δυναμική αμφισβήτηση του φιλανθρωπικού κατεστημένου. Τα άτομα με αναπηρία διεκδίκησαν με όλη τους τη δύναμη μια κοινωνία αξιών με δικαιώματα συμμετοχής στην εκπαίδευση, την επαγγελματική αποκατάσταση, καθώς και δράσης στη πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας. Αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών ήταν οι άνθρωποι με αναπηρία να πάψουν να θεωρούνται οι επαίτες της κοινωνίας μας, να αναδείξουν τη προσωπικότητά τους, τη μοναδικότητα του χαρακτήρα και των ικανοτήτων τους. Πιο συγκεκριμένα με το σύνταγμα του 1975 όπως διαμορφώθηκε μετά τις αναθεωρήσεις που ακολούθησαν και ιδιαίτερα αυτή του 2001, θεσπίστηκαν ειδικά ατομικά και συλλογικά δικαιώματα για τα άτομα με αναπηρία. Έτσι η αναπηρία θεωρήθηκε υπόθεση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτό έπαιξε και η ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία δημιούργησε ένα νέο νομικό πλαίσιο γύρω από τα θέματα της αναπηρίας.
Δυστυχώς όμως στη σημερινή εποχή τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν και πάλι ένα κατήφορο χωρίς επιστροφή. Επανιδρύονται δειλά-δειλά σύλλογοι και διαφόρων ειδών οργανισμοί για την υποστήριξη των ατόμων με αναπηρία με πρωτεργάτες φυσικά επιφανείς πολίτες της κοινωνίας μας. Αυτοί πολλές φορές προκειμένου να λύσουν τα οικονομικά προβλήματα των συλλόγων και των οργανισμών που ηγούνται, καταφεύγουν στην διοργάνωση διαφόρων ειδών εκδηλώσεων με ερανικό κυρίως χαρακτήρα. Μάλιστα αυτές οι εκδηλώσεις βρίσκουν και την υποστήριξη των Μ.Μ.Ε. τα οποία τις βαπτίζουν τηλεμαραθωνίους αγάπης. Ένας τηλεμαραθώνιος σίγουρα βοηθά στην επίλυση σημαντικών οικονομικών προβλημάτων των συλλόγων και των οργανισμών, από την άλλη όμως δεν βοηθά στην επίλυση ενός εξίσου σημαντικού προβλήματος, εκείνου της ριζικής μεταστροφής της κοινωνικής νοοτροπίας.
Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζουν και αναφέρονται τα ΜΜΕ στα άτομα με αναπηρία, καλλιεργεί στον απλό τηλεθεατή το αίσθημα της ευαισθησίας ή με άλλα λόγια της λύπησης και ενισχύει το φιλανθρωπικό του ένστικτο. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούσαμε τους διαφόρους δημοσιογράφους να αποκαλούν τους ανθρώπους με αναπηρία άτομα με ειδικές ικανότητες. Αυτό τον όρο τα ίδια τα άτομα τον απορρίπτουν πιστεύοντας ότι η αναπηρία αποτελεί εξίσου ένα τρόπο ζωής με απλές φυσικές ικανότητες σαν αυτές που διαθέτει κάθε άνθρωπος σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Έχει ειπωθεί αρκετές φορές ότι οι άνθρωποι με αναπηρία χρειάζονται δίπλα τους τα ΜΜΕ για να αναδειχθούν ως προσωπικότητες και ως ΑΝΘΡΩΠΟΙ και όχι ως πρόσωπα άξια του οίκτου και του ελέους του καθενός.
Πριν κλείσω αναφέρω και πάλι πως η διοργάνωση ενός τηλεμαραθωνίου έχει και τα θετικά της στοιχεία. Αυτό που θα πρέπει όμως να μας κάνει να προβληματιζόμαστε είναι πως η διοργάνωση τέτοιων εκδηλώσεων και η κοινοποίησή τους αποκόπτουν την έννοια της αναπηρίας από την υιοθέτησή της ως θέμα καθαρά ανθρωπίνων δικαιωμάτων που χρειάζεται άμεσες κοινωνικές και πολιτικές λύσεις και την εντάσσουν για άλλη μια φορά στη σφαίρα της φιλανθρωπίας.