Νόμος 3863/2010: ο νέος Ασφαλιστικός Νόμος
Αγαπητοί/ες συνάδελφοι/ισσες
Ο νέος ασφαλιστικός Ν. 3863/2010 (ΦΕΚ 115 Α΄/15-07-2010) «Νέο Ασφαλιστικό Σύστημα και συναφείς διατάξεις, ρυθμίσεις στις εργασιακές σχέσεις», είναι πια γεγονός. Υπολείπεται η ψήφιση σχετικών εγκυκλίων για την κατανόηση των ασαφειών που περικλείουν τα 76 άρθρα του. Σας παραθέτουμε πιο κάτω κάποια από τα βασικά σημεία του νέου αυτού νόμου που αφορούν στους πολίτες με αναπηρία και στη σχέση τους με τους ασφαλιστικούς φορείς προς ενημέρωσή σας.
Άρθρο 2 «Καθορισμός Βασικής Σύνταξης»
Από 1.1.2015 και εφεξής καθιερώνεται βασική σύνταξη. Το ύψος της βασικής σύνταξης, για το έτος 2010, καθορίζεται στο ποσό των τριακοσίων εξήντα (360,00) ευρώ μηνιαίως, για 12 μήνες και αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 11 του νόμου αυτού.
Την ανωτέρω βασική σύνταξη δικαιούνται:
Οι ασφαλισμένοι των οργανισμών κύριας ασφάλισης, πλην ΟΓΑ, καθώς και οι τακτικοί υπάλληλοι και λειτουργοί του δημοσίου, οι στρατιωτικοί, οι υπάλληλοι της Βουλής και οι τακτικοί υπάλληλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.), οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμίδας, ανεξαρτήτως χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση, που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από την 1.1.2015 και εφεξής.
Η βασική σύνταξη καταβάλλεται από την ημερομηνία συνταξιοδότησης από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα ή το Δημόσιο.
ΑΝΑΠΗΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
Για τους συνταξιούχους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω αναπηρίας με ποσοστό 67% έως και 79,99% χορηγείται το 75% της βασικής σύνταξης (270 ευρώ), και με ποσοστό από 50% έως και 66,99% χορηγείται το 50% αυτής (180 ευρώ). Οι μειώσεις αυτές δεν έχουν εφαρμογή σε όσους συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του ν. 612/1977 (Α’ 164) καθώς και για τα πρόσωπα του τετάρτου εδαφίου της περίπτωσης α´ της παραγράφου 1 των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α 210).
Άρθρο 3 «Αναλογικό ποσό σύνταξης ασφαλισμένων από 1.1.2011 και εφεξής»
Όπως προβλέπεται στο άρθρο 3 παρ. 3 (σχετικά με το αναλογικό ποσό σύνταξης ασφαλισμένων από 1.1.2011 και εφεξής), το άθροισμα των ποσών της βασικής και της αναλογικής σύνταξης λόγω γήρατος, για χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον 15 ετών ή λόγω αναπηρίας με ποσοστό 80% και άνω ή λόγω εργατικού ατυχήματος, δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού που αντιστοιχεί σε 15 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως καθορίζονται από την Εθνική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας του 2015, αναπροσαρμοζόμενο εφεξής κατά το ποσοστό αύξησης των συντάξεων. Το κατώτατο αυτό όριο μειώνεται σε κάθε περίπτωση που ο συνταξιούχος λαμβάνει σύνταξη μειωμένη λόγω γήρατος σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του νόμου αυτού ή μειωμένη σύνταξη λόγω αναπηρίας.
Άρθρο 4 «Αναλογικό ποσό σύνταξης ασφαλισμένων πριν από την 1.1.2011»
Αντίστοιχα στο Άρθρο 4 γίνεται αναφορά στο αναλογικό ποσό σύνταξης ασφαλισμένων πριν την 1.1.2011. Πιο συγκεκριμένα, όσοι έχουν υπαχθεί για πρώτη φορά στην ασφάλιση οπουδήποτε φορέα ασφάλισης ή το Δημόσιο έως και 31.12.2010 και θεμελιώνουν δικαίωμα σε σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας μετά την 1.1.2015 δικαιούνται:
-Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισής τους έως 31.12.2010, το οποίο υπολογίζεται με βάση τα ποσοστά και τις συντάξιμες αποδοχές ή ασφαλιστικές κατηγορίες ή τα οριζόμενα κατ΄ έτος ποσά συντάξεων, όπως ισχύουν κατά το χρόνο συνταξιοδότησης και όπως προβλέπονται για κάθε φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο από γενικές ή καταστατικές διατάξεις που εξακολουθούν να ισχύουν.
-Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισής τους από 1.1.2011 έως την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους.
Ειδικά για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα σε σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας από φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο μέχρι 31.12.2014, το ετήσιο ποσοστό υπολογισμού της σύνταξης που αντιστοιχεί σε κάθε έτος ασφάλισης από 1.1.2013 και εφεξής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% των συντάξιμων αποδοχών ή των ασφαλιστικών κατηγοριών, όπως αυτές ισχύουν με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 25 του νόμου αυτού και της παρ. 7 του άρθρου μόνου του Ν. 3847/2010 («επανακαθορισμός των επιδομάτων εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα και του επιδόματος αδείας για τους συνταξιούχους και βοηθηματούχους του Δημοσίου»).
Άρθρο 5 «Ρύθμιση θεμάτων διαδοχικής ασφάλισης»
Για τη ρύθμιση θεμάτων διαδοχικής ασφάλισης (Άρθρο 5) σημειώνεται πως τα πρόσωπα τα οποία ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν ασφαλιστικούς οργανισμούς, δικαιούνται σύνταξη από τον τελευταίο οργανισμό, στον οποίο ήταν ασφαλισμένα κατά την τελευταία χρονική περίοδο της απασχόλησής τους σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας του οργανισμού αυτού, εφόσον πραγματοποίησαν στην ασφάλισή του 40 μήνες ή 1000 ημέρες εκ των οποίων όμως 12 μήνες ή 1.000 ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία πριν τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου.
Άρθρο 6 «Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας»
Στο άρθρο 6 προβλέπεται ότι από την 1.1.2011 στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ δημιουργείται Κέντρο Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.), υπαγόμενο στη Διεύθυνση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας της Διοίκησης ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, για την εξασφάλιση της ενιαίας υγειονομικής κρίσης όσον αφορά στον καθορισμό του βαθμού αναπηρίας των ασφαλισμένων όλων των ασφαλιστικών φορέων, συμπεριλαμβανομένου του δημοσίου καθώς και των ανασφάλιστων, για τους οποίους απαιτείται η πιστοποίηση της αναπηρίας. Καταρτίζεται μητρώο Ατόμων με Αναπηρία το οποίο τηρείται στη Δ/νση Αναπηρίας και Ιατρικής της Εργασίας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Από 1.1.2011 καταργούνται όλες οι άλλες Επιτροπές πιστοποίησης αναπηρίας που λειτουργούν σήμερα στους ΦΚΑ, στις νομαρχίες και το δημόσιο, με εξαίρεση τις Ανώτατες Υγειονομικές Επιτροπές, Στρατού (Α.Σ.Υ.Ε.), Ναυτικού (Α.Ν.Υ.Ε.), Αεροπορίας (Α.Α.Υ.Ε.), καθώς και την Ανώτατη Υγειονομική Επιτροπή της Ελληνικής Αστυνομίας
Άρθρο 7 «Προσδιορισμός Ποσοστού Αναπηρίας»
Με το άρθρο 7 προβλέπεται ότι, το ποσοστό αναπηρίας που συνεπάγεται κάθε πάθηση ή βλάβη ή σωματική ή ψυχική ή πνευματική εξασθένιση ή η συνδυασμένη εμφάνιση τέτοιων παθήσεων ή βλαβών ή εξασθενήσεων καθώς και οι υποτροπές αυτών, προκαθορίζεται για όλους τους Ασφαλιστικούς Φορείς και το Δημόσιο με εκατοστιαία αναλογία σε Ενιαίο Κανονισμό Προσδιορισμού Ποσοστού Αναπηρίας, που εκδίδεται εντός εξαμήνου από τη δημοσίευση του νόμου αυτού, μετά από γνώμη Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής που συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και στην οποία συμμετέχει υποχρεωτικά εκπρόσωπος που υποδεικνύεται από την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ). Έως την έκδοση του νέου Ενιαίου Κανονισμού η αναπηρία προσδιορίζεται σύμφωνα με όσα σήμερα ισχύουν.
Άρθρο 8 «Οριστικοποίηση σύνταξης αναπηρίας των ασφαλισμένων από 1.1.1993»
Το δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας υφίσταται για όσο χρόνο ορίζεται απ΄τις αρμόδιες Υγειονομικές Επιτροπές, παρατείνεται δε με τις ίδιες προϋποθέσεις. Οι συντάξεις λόγω αναπηρίας είναι οριστικές για τις περιπτώσει των ασθενειών που προβλέπονται από ρητή διάταξη, μπορεί δε να είναι οριστικές, εφόσον οι υγειονομικές επιτροπές γνωματεύουν ότι η ανικανότητα είναι μόνιμη. Οι προσωρινές συντάξεις λόγω αναπηρίας καθίστανται οριστικές, μετά και την τελική γνωμάτευση των αρμοδίων Υγειονομικών Επιτροπών εφόσον: α) Ο συνταξιούχος έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του και χρόνο συνταξιοδότησης 7 ετών συνεχώς, κατά τη διάρκεια των οποίων υποβλήθηκε σε τρεις τουλάχιστον εξετάσεις από τις οικείες υγειονομικές επιτροπές.
β) Ο συνταξιούχος έχει συμπληρώσει το 60ο έτος της ηλικίας του και χρόνο συνταξιοδότησης πέντε 5 ετών συνεχώς, κατά τη διάρκεια των οποίων υποβλήθηκε σε δύο τουλάχιστον εξετάσεις από τις οικείς υγειονομικές επιτροπές.
Άρθρο 9 «Προϋπάρχουσα αναπηρία»
Ο ασφαλισμένος δικαιούται συντάξεως αναπηρίας έστω και αν η πάθηση ή βλάβη ή εξασθένηση σωματική ή πνευματική είναι προγενέστερη της υπαγωγής του στην ασφάλιση εφόσον καθίσταται ανίκανος για την εργασία του λόγω ουσιώδους επιδείνωσης και πληροί τις προϋποθέσεις που ορίζουν οι διατάξεις που αφορούν το φορέα στον οποίο ασφαλίζεται.
Άρθρο 10 « Όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και αναγνωριζόμενοι χρόνοι»
Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και αναγνωριζόμενοι χρόνοι αναλύονται στο άρθρο 10, ενώ σημειώνεται πως ο χρόνος κατά τον οποίο ο ασφαλισμένος έλαβε σύνταξη αναπηρίας συνυπολογίζεται για τη συμπλήρωση των ελάχιστον προϋποθέσεων που απαιτούνται για τη συνταξιοδότηση λόγω γήρατος.
Άρθρο 13 « Σύνταξη λόγω θανάτου»
Εάν ο επιζών σύζυγος, κατά την ημερομηνία θανάτου, είναι ανάπηρος σωματικά ή πνευματικά σε ποσοστό 67% και άνω, λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη του αποβιώσαντος, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναπηρία του, ανεξαρτήτως άλλων προϋποθέσεων.
Αν ο θανών καταλείπει τέκνα ανάπηρα ή ανήλικα ή σπουδάζοντα σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως του 24ου έτους της ηλικίας τους, που δικαιούνται σύνταξη σύμφωνα με τις γενικές ή καταστατικές διατάξεις των φορέων που χορηγούν τη σύνταξη θανάτου, το υπόλοιπο της σύνταξης του επιζώντα των συζύγων, σε περίπτωση που καταβάλλεται μειωμένη, επιμερίζεται στα τέκνα σε ίσα μέρη.
Άρθρο 16 «Απασχόληση συνταξιούχων»
Εάν οι συνταξιούχοι αναπηρίας φορέων κύριας ασφάλισης, αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται και κερδίζουν, ανάλογα με το βαθμό αναπηρίας τους, περισσότερα από όσα κερδίζει υγιής αυτοαπασχολούμενος, σύμφωνα με τους γενικούς όρους αμοιβής, διακόπτεται η σύνταξή τους ή οι συντάξεις τους, κύριες και επικουρικές.
Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν έχουν εφαρμογή στους συνταξιούχους του ΟΓΑ, στον επιζώντα των συζύγων, στους πολύτεκνους, στα πρόσωπα για τα οποία ισχύουν οι διατάξεις των Καν.(ΕΟΚ) 1408/71 και 574/72 καθώς και των διμερών συμβάσεων κοινωνικής ασφάλειας, στα πρόσωπα που συνταξιοδοτήθηκαν με το Ν.3185/2003 και μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους.
Άρθρο 20 «Αμοιβή και παρακράτηση εισφορών περιστασιακά απασχολούμενων»
Αναφορικά με την αμοιβή και παρακράτηση εισφορών περιστασιακά απασχολούμενων, όπως οι εργαζόμενοι που παρέχουν κάθε μορφής φροντίδας σε ηλικιωμένα και σε άτομα με αναπηρίες, όσοι απασχολούνται για τη νοσηλευτική φροντίδα αρρώστων και τη βοήθεια σε άτομα με προβλήματα κινητικότητας (φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία, συνοδεία εκτός οικίας), κ.α. ορίζεται πως για την καταβολή της αμοιβής τους από κάθε φυσικό πρόσωπο που χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τους, καθώς και των εισφορών (εργοδότη και εργαζομένου) που αναλογούν, εκδίδεται ειδικό εργόσημο (από τους αρμόδιους φορείς κοινωνικής ασφάλισης), υπό τύπο πολύπτυχης επιταγής, συγκεκριμένης χρηματικής αξίας στην οποία περιλαμβάνεται το ποσό της αμοιβής του εργαζομένου και το ποσό της εισφοράς υπέρ του οικείου φορέα κοινωνικής ασφάλισης.
Άρθρο 38 «Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων»
Με το άρθρο 38 προβλέπεται ότι, από 1.8.2010 θεσπίζεται μηνιαίως Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), για τη κάλυψη ελλειμμάτων των κλάδων κύριας σύνταξης ΦΚΑ, και καταβάλλεται από τις κύριες συντάξεις. Κλιμακώνεται ως εξής:
Για συντάξεις από 1.400,01 € έως 1.700,00 €, ποσοστό 3%. Από 1.700,01 € έως 2.000,00 €, ποσοστό 4%. Από 2.000,01 € έως 2.300,00 €, ποσοστό 5%. Από 2.300,01 € έως 2.600,00 €, ποσοστό 6%. Από 2.600,01 € έως 2.900,00 €, ποσοστό 7%. Από 2.900,01 € έως 3.200,00 €, ποσοστό 8%. Από 3.200,01 € έως 3.500,00 €, ποσοστό 9%. Από 3.500,01 € και άνω, ποσοστό 10%. Για την πρώτη κατηγορία το ποσό της σύνταξης μετά την παρακράτηση της εισφοράς δεν μπορεί να υπολείπεται των χιλίων τετρακοσίων ευρώ (1.400 €).
Πρόκειται δηλαδή για ένα νέου τύπου ΛΑΦΚΑ.
Εξαιρούνται της παρακράτησης της Ειδικής Εισφοράς οι συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας ή γήρατος που λαμβάνουν το Εξωιδρυματικό Επίδομα ή το Επίδομα Απολύτου Αναπηρίας του άρθρου 42 του ν. 1140/1981 (Α΄ 68) όπως ισχύει.
Άρθρο 39 «Διαχωρισμός των Παροχών σε Ασφαλιστικές και Προνοιακές»
Με το άρθρο 39 προβλέπεται ότι, από 1.1.2011 η σύνταξη και οι λοιπές συνταξιοδοτικές παροχές που καταβάλλονται στους δικαιούχους όλων των Ασφαλιστικών Οργανισμών κύριας και επικουρικής ασφάλισης, διαχωρίζονται λογιστικά στο οργανικό και στο προνοιακό τμήμα.
Προνοιακές παροχές αποτελούν: το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (άρθρο 24, ν.2556/1997 όπως ισχύει) το Εξωιδρυματικό Επίδομα και το Επίδομα Απολύτου Αναπηρίας του άρθρου 42 του ν. 1140/1981 (Α΄ 68) όπως ισχύει, το Συμπληρωματικό-Προνοιακό ποσό της σύνταξης καθώς και κάθε άλλη παροχή, η οποία απονέμεται από τους Ασφαλιστικούς Οργανισμούς χωρίς τη καταβολή ασφαλιστικής εισφοράς.
Άρθρο 40 «Συναλλαγές μέσω τραπεζικού συστήματος»
Από 1.1.2011 η καταβολή των συντάξεων του συνόλου των παροχών, των αποδοχών των υπαλλήλων και των λοιπών πληρωμών των ασφαλιστικών φορέων θα διενεργείται υποχρεωτικά με πίστωση λογαριασμών πληρωμών Τράπεζας ή ΕΛ.ΤΑ., με δικαίωμα επιλογής από τον δικαιούχο.
Στο επόμενο Φύλλο της τριμηνιαίας έκδοσης «η ΕΝΗΜΕΩΣΗ των ΑμεΑ», θα δημοσιεύσουμε το νέο Ν. 3865/2010 για τη Μεταρρύθμιση Συνταξιοδοτικού Συστήματος του ΔΗΜΟΣΙΟΥ.-
Σ.Π.
